KIRIKLAR
Herhangi bir dış kuvvet ya da çarpma,zorlanma sonucu kemik dokusu bütünlüğünün bozulmasına kırık adı verilir.Kırıklar kemiklerin herhangi bir yerinde meydana gelebilir.
Belirtileri
> Ani şişme, morarma,hassasiyet ve hareket edince ağrı
> Görünüş, sekil bozukluğu
> Kemik uçları oynatıldığında sürtünme sesi
Çeşitleri
Basit kırık : Kemik uçları deriyi delmemiştir, yara yoktur. Kemik uçları birbirinden fazla ayrılmamıştır.
Açık kırık : Kırılan kernik uçlarından birisi veya ikisi dışarı çıkmıştır, yara ve kanama vardır. Sinirlerde hasar gördüğünden sakatlık riski vardır
Çöken kırık : Yassı kemiklerde görülen kırıktır, (baş kemikleri gibi)
Komplike kırık :Kırılan kemik komşu organa zarar verir. Kaburga kemiklerinin akciğere zarar vermesi gibi.
Parçalı kırık : Kemik birçok yerinden kırılmıştır.
Genel ilk yardım kuralları
> Açık bir kırık ise önce kanama durdurulmalı ve kırık kemik uçları kesinlikle yerinden çıkartılmamalıdır.
> Kırıklı bölge hareketsiz hale getirilmeli.
Kırık kemikleri sabitlemek ve hareket ederek çevre organlara zarar vermesini engellemek amacıyla kullanılan sert cisimlere atel adı verilir.
(Atel kafa, köprücük, kaburga kemiklerinde uygulanmaz)
Önemli Kırıklarda Tespit ve ilk Yardım
Köprücük Kemiği Kırıkları
> Kırık köprücük kemiği taraftaki koltuk altı boşluğu bezle doldurulur
> Her iki köprücük kemiği üzerine katlanmış sargı konur ve koltuk altından bağlanır
> Arkadan 3 cü bağ, 2 sargı arasından geçirilerek 2 omuz aynı düzeye gelinceye kadar gerdirilir ve bağlanır
> Kırık taraftaki kol askıya alınır, kırık iki tarafta da var ise o zaman 2 kolda askıya alınır, (üçgen sargı ile)
> Yaralı oturtularak sevk edilir.
Kol Kemiği Kırıkları
> Atel koltuk altına konan bezle beraber 2 yerden bağlanır,
> Atellenen kol geniş bir sargı ile karşı taraf koltuk altından bağlanır, kola 90 lik açı verilir.
> Kol üçgen sargı bezi ile askıya alınır,
> Yaralı oturtularak sevk edilir.
Ön Kol Kemiği Kırıkları
> İki atel var ise başparmak yukarıda kalacak şekilde kolun iki tarafından atellenir
> Tek atel varsa avuç içi yere gelecek şekilde kol atelin üzerine yerleştirilir Düğümler atelin üzerine gelecek şekilde kol ile atel bağlanır
> Kırık kol 90° açı İle parmak uçları karşı koltuk altına gelecek biçimde üçgen sargı ile askıya alınır veya kol üzerinden ceketin, gömleğin alt ucu kaldırılarak çengelli iğne ile ceketin üst tarafına İğnelenir.
>Yaralı oturtularak sevk edilir
Kaburga Kemiği Kırıkları
İki türlü tespit işlemi yapılabilir
> Yaralıya derin nefes verdirilerek kırık kaburganın 3 üst, 3 alt kaburgayı da kapsayacak şekilde göğüs üzerine konan sargı sağlam taraf koltuk altında bağlanır
> Koltuk altı bezle desteklenir, sargı kırık taraftaki kol üzerine konur karşı taraf koltuk altında bağlanır
> Kol 45° açı ile parmak uçlar karşı omzu bulacak şekilde askıya alınır,
> Yaralı oturtulur veya yarı oturtulur şekilde sevk edilir.
Omurga Kırıkları
Felç olma ihtimalinin yüksek olduğu kırıklardır
> Yaralının önce soluk yolunun açık olup olmadığına bakılır, açık değilse önce solunum yolu açılır
> Yaralı, varsa sırt üstü sert bir tahta veya sedyenin üzerine yatırılarak boyun, bel ve diz altı boşlukları doldurulur
>Yaralının sedyeye yatırılması sırasında 3 kişi gereklidir, 1 cî kişi baş ve boyundan 2 ci kişi sırt ve kalçadan 3 cü kişi ise bacak ve ayak bileğinden tutar, yaralı aynı anda kaldırılmalıdır.
> Boyun omuru kırık ise 4 cü kişi sadece basını tutar.
> Kesinlikle ayağa kaldırılmaz, oturtulmaz, aksi halde felç olabilir
> Hastanın hareketsizliği sağlanarak sedye kesinlikle sedye ile sevk edilir.
Kalça Kırıkları
Omurga kırıklarında uygulanan ilkyardım kalça kemiklerinde de uygulanarak hasta sevk edilir.
Bacak Kemiği Kırıkları
Kırık diz ile kalça arasında ise
Dıştaki atel koltuk altından topuğa kadar uzatılır. 2 ci atel kırık bacağın iç kısmına yerleştirilerek 2 atel ortada bacak kalacak şekilde bağlanır. Sonraİki bacak birbirine bağlanarak sevk edilir.
Kırık diz ile ayak arasında ise
Dıştaki atel kalçadan topuğa kadar uzatılır ve ikinci atel yukarıdaki gibi bağlanarak sevk edilir.
Atel bulunamadığında
İki bacak arasındaki boşluk yumuşak malzemeyle doldurularak iki bacak birbirine bağlanır.
> Bacak kırığı olan yaralı sırt üstü yatırılarak sedye ile sevk edilmelidir
ÇIKIKLAR
Eklemi oluşturan kemik uçlarının yer değiştirip eklem yüzeylerinin birbirinden ayrılmasına ÇIKIK adı verilir. Hareketli eklem yerlerinde meydana gelir.
Belirtileri
> Ağrı,şişme ve morarma
> Şekil bozukluğu, vücut simetrisinin bozulması
> Hareketsizlik veya hareket azlığı
> Eklem çukurunda boşluk hissedilmesi.
İlk Yardım
> Çıkan bölgenin hareketsizliği sağlanır ve soğuk uygulaması yapılır
> Kalp düzeyinden üstte tutulmalı ve elastik bandajla sarılmalıdır.
> Vücut sıcaklığı korunarak uygun pozisyonda hekime sevk edilmelidir
BURKULMALAR VE İLK YARDIM
Eklemlerin aşırı zorlanmasına bağlı olarak eklem bağlarının ve yüzeylerinin zedelenmesine BURKULMA denir. Hareketli eklem yerlerinde meydana gelir
Belirtileri
> Hassasiyet,şişme,morarma ve organ hareketsizliği
İlk Yardım
> Burkulan bölgenin hareketsizliği sağlanır
> Şişmeyi ve ağrıyı önlemek için ekleme önce 15–20 dakika aralıklarla ilk 12 saat soğuk buz sonra sıcak uygulama yapılmalı,
> Çıkık ve burkulmalarda çıkan ya da burkulan bölge soğuk tutulurken vücudun sıcak tutulmasındaki esas amaç ağrı sonucu oluşabilecek şoku engellemektir
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder